Wypalenie zawodowe w organizacjach – dlaczego warto dbać o pracownika?

Wypalenie zawodowe to zjawisko, które można określić jako długotrwały stan fizycznego, emocjonalnego i mentalnego wyczerpania związanego z pracą. Charakteryzuje się trzema głównymi czynnikami:

• uczuciem zmniejszenia osiągnięć zawodowych,
• zniechęceniem i brakiem satysfakcji z wykonywanych zadań
• oraz uczuciem emocjonalnej dystansu od pracy i ludzi z nią związanych.

W efekcie osoba dotknięta wypaleniem zawodowym czuje się znużona, demotywowana i często traci zainteresowanie swoją rolą zawodową. To odbija się negatywnie na jej zaangażowaniu w pracę całej firmy. Zanim przyjrzymy się temu bliżej oraz zobaczymy, co można zrobić, żeby zapobiegać takim sytuacjom, popatrzmy na dwa przykłady osób z wypaleniem – Tomasza i Anety.

Jak doszło do wypalenia zawodowego u Tomasza?

40-letni Tomasz pełnił funkcję menadżera w jednej z dużych korporacji, gdzie kierował zespołem składającym się z 20 osób. Kiedy rozpoczynał swoją karierę na tym stanowisku, był pełen optymizmu i entuzjazmu. Uważał, że jest w stanie przekształcić zespół w skuteczną, wydajną jednostkę, która będzie mogła realizować nawet najbardziej ambitne cele. Był innowatorem - wprowadzał nowe strategie, tworzył i dostosowywał plany działania, by sprostać wymaganiom rynku i oczekiwaniom zarządu.

‍

Jednak z biegiem lat dynamika pracy zaczęła go przytłaczać. Tomasz czuł, że presja osiągnięć stała się niemożliwa do utrzymania. Co miesiąc musiał prezentować wyniki swojego zespołu zarządowi, a każde spotkanie było pełne stresu i niepewności. Coraz częściej zdarzało mu się pracować po godzinach, przez co musiał ograniczać czas przeznaczony dla rodziny i na swoje pasje.

‍

Dodatkowo w jego zespole zaczęły pojawiać się napięcia. Niektórzy członkowie nie rozumieli wizji Tomasza, a inni czuli, że są niedoceniani. Tomasz zauważył, że staje się mniej cierpliwy wobec swoich podwładnych i reaguje irytacją na najmniejsze błędy. Jego wcześniejsza zdolność do motywowania ludzi i tworzenia pozytywnego środowiska pracy zaczęła słabnąć.

‍

Zamiast tego zespołowi brakowało jasnych wytycznych i spójnej wizji. Pracownicy czuli się zagubieni, nieświadomi, czego dokładnie się od nich oczekuje na co dzień. Zaczęli tracić zaufanie do Tomasza jako lidera, co prowadziło do spadku wydajności, rosnących napięć i konfliktów wewnętrznych.

Tomasz zdał sobie sprawę, że potrzebuje pomocy. Wiedział, że kontynuowanie pracy w ten sposób doprowadzi do jeszcze większych problemów, zarówno dla niego, jak i dla jego zespołu.

Aneta i jej historia z wypaleniem

Aneta rozpoczynała swoją karierę z ogromnym entuzjazmem i zapałem do działania w dziale sprzedaży. Jej dynamiczna postawa i naturalna zdolność do budowania relacji szybko przyniosły jej pierwsze sukcesy w firmie produkcyjnej. W krótkim czasie zdobywała licznych, ważnych klientów dla firmy, jednocześnie dbając o to, by relacje z nimi były jak najbardziej korzystne dla obustronnych interesów.

‍

Wspomnienia o tych pierwszych miesiącach przesycone były historiami o długich, ale owocnych rozmowach, negocjacjach i spotkaniach z kontrahentami. Aneta wierzyła, że kluczem do sukcesu jest indywidualne podejście do każdego klienta oraz zdolność do słuchania ich potrzeb.

‍

Jednak z biegiem czasu sytuacja zaczęła się komplikować. Zarząd firmy, dostrzegając sukcesy Anety, podnosił jej miesięczne cele sprzedażowe. Presja czasu stała się ogromna, a Aneta zaczęła czuć, że nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom. Brak wsparcia ze strony przełożonych tylko pogłębiał jej uczucie osamotnienia i bezsilności. Mimo wielokrotnych prób komunikacji z przełożonymi jej prośby o dodatkowe wsparcie czy szkolenia pozostawały bez odpowiedzi.

‍

Efekt był taki, że Aneta zaczęła unikać spotkań z klientami. Jej dawniej tak entuzjastyczne podejście do nawiązywania nowych kontaktów zaczęło zanikać. Coraz częściej zdarzało się, że klientami rozmawiała jedynie mailowo, zamiast osobiście, nawet w sprawach wymagających bezpośredniego kontaktu. Jej relacje z obecnymi klientami, które wcześniej opierały się na zaufaniu i bliskości, stały się powierzchowne, formalne i pozbawione dawnej energii.

‍

Nie trzeba było długo czekać na konsekwencje takiej postawy. Klienci, czując brak zaangażowania ze strony Anety, zaczęli tracić zaufanie do firmy. Niektórzy z nich rozpoczęli poszukiwania alternatywnych dostawców, inni skarżyli się na spadek jakości obsługi. Wyniki sprzedażowe firmy zaczęły spadać, a wewnętrzne raporty pokazywały, że jest to bezpośrednio związane z postawą Anety. Czuła ogromne rozczarowanie i miała świadomość, że jej kariera, która tak obiecująco się zaczęła, może nagle zakończyć się fiaskiem. Potrzebowała wsparcia, zmiany i okazji do ponownego zdefiniowania swojej roli w firmie.

Wypalenie zawodowe - objawy

Chociaż Aneta i Tomasz pracowali w różnych rolach i sektorach, ich historie pokazują podobne objawy wypalenia zawodowego. Przyjrzyjmy się im.

• Chroniczne zmęczenie - zarówno Aneta, jak i Tomasz doświadczali stałego uczucia wyczerpania i braku energii, co wpływało na ich codzienną wydajność w pracy.
• Utrata motywacji - tam, gdzie kiedyś był zapał i entuzjazm, teraz dominował spadek motywacji. Oboje tracili zainteresowanie swoją pracą i nie czuli się związani z wykonywanymi zadaniami.
• Dystans emocjonalny - zarówno w relacjach z klientami, jak u Anety, jak i w relacjach z zespołem, jak u Tomasza, pojawił się dystans. Odczuli oni brak emocjonalnego zaangażowania i połączenia z ludźmi, z którymi pracowali.
• Podatność na stres - stres związany z wykonywaniem zadań stał się trudniejszy do zarządzania. Zarówno Aneta, jak i Tomasz stawali się bardziej podatni na irytujące sytuacje, które wcześniej uważali za drobne niedogodności.
• Trudności z koncentracją - oboje doświadczali problemów z koncentracją w pracy, co prowadziło do błędów, opóźnień i innych problemów w wykonywaniu zadań.
• Brak docenienia - zarówno Tomasz, jak i Aneta, mieli wrażenie, że ich osiągnięcia zawodowe były niedoceniane lub nieistotne, co jeszcze bardziej pogłębiało ich uczucie izolacji i rozczarowania.

Jak rozpoznać, czy pracownicy doświadczają wypalenia zawodowego?

Wypalenie zawodowe to poważny problem, który może wpłynąć na wydajność, zaangażowanie i ogólne samopoczucie pracowników. Dział HR i przełożeni mogą odegrać kluczową rolę w rozpoznawaniu wczesnych objawów wypalenia, aby szybko reagować i zapobiegać dalszemu postępowi tego zjawiska. Oto kilka wskazówek, które pomogą rozpoznać objawy wypalenia zawodowego.

• Zmieniony wzór obecności – pracownik lub pracowniczka może zaczynać spóźniać się, częściej korzystać z urlopów chorobowych lub wydawać się bardziej zestresowany podczas pracy niż zwykle.
• Spadek wydajności - zauważalne zmniejszenie wydajności, jakości pracy lub niemożność dotrzymania terminów może być wynikiem wyczerpania i braku motywacji związanego z wypaleniem.
• Wycofanie się z interakcji - pracownik lub pracowniczka może unikać spotkań, społecznych interakcji w miejscu pracy lub wyraźnie dystansować się od kolegów.
• Zmiana postawy - pracownik, który wcześniej był entuzjastyczny i pozytywny, może stać się cyniczny, krytyczny lub wyraźnie zniechęcony.
• Skargi i frustracje - częste skargi na warunki pracy, zarząd lub kolegów mogą wskazywać na rosnące poczucie rozczarowania i braku satysfakcji z pracy.
• Symptomy fizyczne i emocjonalne - problemy ze snem, przewlekłe bóle, zwiększony poziom stresu, lęki czy nawet objawy depresyjne mogą wskazywać na wypalenie.
• Problemy z podejmowaniem decyzji - osoba z wypaleniem zawodowym może mieć trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji, co może wpłynąć na jej zdolność do skutecznego wykonywania obowiązków.
• Zmniejszone zaangażowanie - brak inicjatywy, niechęć do uczestniczenia w dodatkowych projektach lub unikanie dodatkowych obowiązków mogą wskazywać na spadek zaangażowania.

Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu pracowników?

Współpracując z zespołem i monitorując postępy pracowników, osoby z działu HR i przełożeni mogą wyłapywać wczesne objawy wypalenia zawodowego. Kluczem jest tworzenie kultury, w której pracownicy czują się swobodnie, wyrażając swoje obawy i uczucia, a menedżerowie są przeszkoleni, by słuchać i reagować na te sygnały. Proaktywne działania i wsparcie mogą nie tylko pomóc pracownikom wrócić na właściwe tory, ale również zwiększyć ogólną produktywność i morale w całej organizacji.

‍

Aby skutecznie przeciwdziałać wypaleniu zawodowemu, organizacje muszą przyjąć holistyczne podejście, które uwzględnia zarówno indywidualne potrzeby pracowników, jak i ogólne kierunki działania firmy. Oto kilka kroków, które mogą pomóc w zapobieganiu i radzeniu sobie z wypaleniem.

• Wsparcie dla pracowników - zbuduj kulturę, która promuje otwarty dialog między pracownikami a przełożonymi. Zachęcaj do wyrażania obaw i uczuć, a jednocześnie oferuj wsparcie w postaci doradztwa czy coachingu.
• Edukacja i świadomość - organizuj warsztaty i szkolenia, które pomogą zarówno menedżerom, jak i pracownikom rozpoznawać wczesne objawy wypalenia zawodowego i skutecznie je zwalczać.
• Elastyczność w pracy - rozważ wprowadzenie elastycznych godzin pracy, pracy zdalnej czy skróconego tygodnia pracy. Takie rozwiązania mogą pomóc pracownikom lepiej łączyć życie zawodowe z prywatnym.
• Równowaga między pracą a życiem prywatnym - zachęcaj pracowników do korzystania z urlopów i dbania o swoje zdrowie psychiczne i fizyczne.
• Ocena obciążenia pracą - regularnie przeprowadzaj analizy obciążenia pracą i dostosowuj zadania oraz oczekiwania w taki sposób, aby były one realne i osiągalne dla pracowników.
• Uznawanie i docenianie - wprowadź systemy nagród i uznania, które doceniają wysiłki i osiągnięcia pracowników. Regularne pochwały i uznanie mogą znacząco wpłynąć na morale i poczucie wartości pracownika.
• Mentoring i rozwój zawodowy - zapewnij pracownikom i pracowniczkom dostęp do mentorów i możliwość dalszego kształcenia. Wiedza, że firma inwestuje w ich rozwój, może zwiększyć zaangażowanie i satysfakcję z pracy.
• Wspieranie zespołowości - buduj kulturę współpracy, w której zespoły pracują razem, dzielą się sukcesami i wspierają się nawzajem w trudnych chwilach.
• Opieka zdrowotna - zapewnij dostęp do usług opieki zdrowotnej skoncentrowanej na zdrowiu psychicznym, takich jak terapia czy konsultacje psychologiczne.

Wypalenie zawodowe to problem, który może dotknąć każdą organizację. Jednak poprzez proaktywne działania i tworzenie kultury wsparcia firmy mogą chronić swoich pracowników przed wypaleniem i zapewniać im zdrowe i produktywne środowisko pracy.

Jednym z działań, które organizacje mogą podjąć, jest zapewnienie pracownikom dostępu do wiedzy na ten temat. Zapytaj nas o darmowy dostęp do szkolenia e-learningowego z zapobiegania wypaleniu zawodowemu.

‍