5 błędów, które położą każdy projekt e-learningowy – błąd 2. Pytanie o cele szkolenia

Ile razy nie zadalibyśmy pytania o cele szkolenia, prawie zawsze usłyszymy, że „celem szkolenia jest przekazanie wiedzy…”. System edukacji pozostawił w nas trwały ślad. Przecież w szkole nie uczyliśmy się po coś (żeby rozwiązać problem) – uczyliśmy się czegoś. Przekazanie i zapamiętanie wiedzy było i nadal jest celem nauki na kolejnych szczeblach drabiny edukacyjnej, nawet na studiach. Nie ma się co dziwić, że motywacja do nauki i rozwój przez całe życie, czyli tzw. live long learning, pozostają jedynie ładnie brzmiącymi hasłami.

Krótko mówiąc, jeśli człowieka nie zmusisz, to się nie nauczy (a przynajmniej nie zaliczy testu) – zdają się mówić statystyki naszych szkoleń. Jeżeli szkolenie jest obowiązkowe i szefowie zmuszają do uczestnictwa w nim, to frekwencja wynosi 100%, a jeśli takiego obowiązku brak – to 10%. Nie ma powodów do zaskoczenia: jeżeli celem szkolenia jest, jak w szkole, przekazanie wiedzy, to sam też koncentrowałbym się tylko na zaliczeniu testu – zgodnie ze znaną zasadą trzech Z: zakuć, zdać, zapomnieć (niektórzy dodają czwarte).

Co jest celem szkolenia?

Jeżeli celem nauki nie jest przekazanie wiedzy, to co nim jest? Oczywiście rozwiązanie problemu, poradzenie sobie z wyzwaniem, możliwość wykonania lub osiągnięcia czegoś, co jeszcze przed chwilą było niemożliwe. Jeżeli przygotowujesz się do szkolenia, to Twoim obowiązkiem numer jeden jest zdefiniowanie jego celów. Jeżeli nie chcesz pozostać tylko w dziedzinie wiedzy, to zdefiniuj cele na co najmniej 3 poziomach: zachowań, wiedzy i nastawienia. Celowo pomijam przy tym poziom rezultatów, ponieważ dotyczy on całej organizacji, a nie uczestników szkolenia. Kluczowym poziomem jest ten związany z zachowaniami. Dotyczy on właśnie tego, co uczestnik ma zmienić w swoim życiu na skutek szkolenia. Poziom nastawienia opisuje cele dotyczące motywacji i korzyści ze zmiany, a poziom wiedzy jedynie dopełnia całość, wyposażając uczestnika w informacje niezbędne do zmiany nastawienia i do działania. W zrozumieniu koncepcji trzech poziomów mogą Ci pomóc gotowe zdania, których sami używamy przy formułowaniu celów szkolenia.

Na poziomie zachowań

„W wyniku tego szkolenia uczestnicy będą robić, działać, czytać, mówić, opowiadać, formułować, rozmawiać, komunikować się, pisać, przygotowywać itd.”.

Na poziomie wiedzy

„W wyniku tego szkolenia uczestnicy będą znali, wiedzieli, wymieniali itd.”.

Na poziomie nastawienia

„W wyniku tego szkolenia uczestnicy będą rozumieli, znali skutki, przyczyny, rezultaty, konsekwencje, korzyści i zagrożenia itd.”.

Dobierz słowa i przekaż cele uczestnikom

Wybierz słowa najlepiej opisujące cele Twojego szkolenia. Uzupełnij zdania i sformułuj cele dla swojego kursu. Przekaż te cele uczestnikom. Powinni wiedzieć, w jakim kierunku zmierzają i z czym mają wyjść ze szkolenia. Dopiero teraz możesz przejść do tworzenia koncepcji kursu, bo przecież właśnie celom jest ona podporządkowana.

Najważniejsze

Na koniec najważniejsze: nie pytaj o cele szkolenia klientów lub uczestników. Jeżeli projektujesz lub prowadzisz kursy, to sformułowanie celów jest Twoim zadaniem. Ty wiesz, jak to zrobić prawidłowo. Klienta możesz poprosić jedynie o akceptację lub modyfikację.

‍